•
05/11/2025
CustDev mohiyatini anglash
Ko‘plab kompaniyalarda hamkasblarimiz mijozlarning fikrlarini yig‘ishni “Customer development” deb hisoblaydi. Ammo tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, odamlar aytgan gaplari ko‘pincha ularning real xatti-harakatlariga mos kelmaydi. Ishonchli biznes, marketing qarorlari esa aynan mijozning odatlariga asoslanishi kerak deb hisoblayman.
Aksariyat holatlarda mijozlarga hamkasblarimiz quyidagi savollarni berishadi:Siz bizning mahsulot haqida qanday o‘ylaysiz? Bu xizmat sizga kerakmi? Siz buni sotib olarmidingiz?
Masalan, “Men sog‘lom ovqat yeyman” - deydi…
Ammo tanovul qiladiganlari orasida chips, kola va fast-food bor)
“Men ko‘p o‘qiyman” - deydi…
Ammo oxirgi o‘qigan kitobi haqida so’rasangiz, nimagadur “aravani quruq olib qochgandek”
No’to’g’ri savollar bizni ko‘pincha noto‘g‘ri yo‘lga olib boradi. Chunki odamlar aytayotgan fikrlari bilan real hayotdagi harakatlari orasida katta farq bor.
Nega fikrlar aldaydi? Chunki:
Insonlar ideal o‘zini ko‘rsatishga moyil
Ijtimoiy bosim ostida “to‘g‘ri” javobni aytadi
Kelajakdagi rejalari haqida haddan tashqari optimistik bo‘ladi
Natijada, “bizni xohlashadi” degan noto‘g‘ri xulosaga kelib, muvaffaqiyatsiz loyihalarga sarmoya kiritib qo‘yamiz.
Shuni tavsiya qilar edimki, CustDev intervyularida asosiy e’tibor quyidagilarga qaratilishi lozim:
Mijozning oxirgi real tajribasi
Muammo yuzaga kelgan aniq vaziyat
Bu muammoga qilgan haqiqiy harakatlari
Sarflangan puli va vaqti
Amaldagi yechim tanlovi va sababi



